UNGKAPAN BAHASA DAERAH
Riung (Ngada)
Kobe loet :
penipu
Zimu zamu : salah
tingkah
Tipak limen : mencuri
Mulu wazu : salah
tingkah
Titi lewikit : bawa
lari
Wai wilis :
suka menangis
Lalok mbangor : yatim piatu
Tau kaok-kaok : asal-asal saja
Mpazo lau
mpazo leta : menganggur
Kombe kambe : tipu
Nipa wazu :
pakaian
Nowo lanur : pendirian
tidak tetap
Keo (Nagekeo)
Sa’o yenda : bangunan rumah
Rede udu : sebelah atas
Rade eko : sebelah bawah
Bhisu mena : sebelah timur
Bhisu rade : sebelah barat
Ngoa ngi’i : potong gigi
Tu ngawu : bawa seserahan
(dalam acara/bawa belis)
Dede Ngga’e : tawakkal pada Tuhan
Soa soda : berdo’a
Embu kajo : leluhur
Nitu ndewa : kekuatan ghaib
Sake sula : sumpah adat
Jeka na’u ana pembe embu : hingga anak cucu kelak
Ngara sai ta bheke mere ne’e
bheja bhuku : siapa yang membentak keras dan menghardik
kasar
Ti’i ri’a pati pawe : memberi yang baik
Ne’e messa ko’o imu bhide mina : hancur bagai lemak
Ende
Ngere
safenna iru kate : gerak cepat
Ma’e mbai
roto :
jangan cerewet (kasar)
Uzu watu :
bandel
Ngere eo
nee te’u :
saling bermusuhan
Zeze inga
ngana mbore inga nggeu :
mengabaikan nasihat
Su’u ne’e
uzu wangga ne’e wara :
sanggup menanggung
Kuni
sepangga iwa zangga :
disuruh tak pernah ikut
Ura bhara :
pemalas
Ngere ziru
ne’e tana : sangat
jauh berbeda
Zima zama : pencuri
Puru juju :
kehilangan arah tujuan
Mbembo
zumbu :
tak tau diri
Bajawa(Ngada)
Lani se
li’e te’e setoko : tidur
beralaskan satu tikar dan satu bantal
Zili meko
da tere tolo dara sa ulu roro : memberi kehidupan ke segala penjuru
Su’u papa
suru sa’a papa laka :
tolong menolong
Kolo setoko
aze setebu :
bersatu kita teguh/persatuan
Lobo papa
tozo, tara papa dhaga’ : saling
ketergantungan
Bo moe tewu
taba, loka moe muku wuka :
bertunas bagaikan tanaman tebu, menghasilkan buah bagaikan tanaman pisang
Beke sese
papa pe, pa’a bhara papa dhaga : dada
saling berhimpitan, paha saling bertindisan
Ne’e weki : hamil
Wae benu toke, uta benu bere, ne’e go mori : air penuh
bambu sayur penuh keranjang pasti ada yang memasukkan
